Aziz Nikolaos- Noel Baba Kilisesi

Aziz Nikolaos Kilisesi ile ilk karşılaşmamın hikayesi

Demre’de bulunan Aziz Nikolaos Kilisesi ile ilk karşılaşmam; 2007 yılında üniversiteden üç arkadaşla, Kaş gezimiz sırasında oldu. Kaş’tan dönerken, minibüsün Demre’de kısa bir mola verdiği sırada Noel Baba heykeli yakınındaki “Noel Baba Müzesi 5 km” yazan tabelayı gördüğümde molayı, Aziz Nikolaos Kilisesi’ni gezerek değerlendirmek istedim. Bu fikri arkadaşlarımla paylaştığımda, onların bu konuda benim kadar hevesli olmadığını anlamam uzun sürmedi.

Kilisenin yerini tam olarak bilmediğim için ortalama ne kadar süreye ihtiyacım olduğunu kestiremediğimden ve bu ziyaretimde bana eşlik edecek kimseyi bulamadığımdan aklım orada kalarak mola süresi bitiminde koltuğuma oturdum ve yolculuğuma devam ettim. İlerleyen zamanlarda, o kadar yakınındayken her şeye rağmen o ziyareti yapmadığım için bu konuda pişmanlık hissettiğim zamanlar oldu. Aziz Nikolaos, bu isteğimi duymuş olacak ki; kendisini ziyaret etmem için bana bir fırsat sağladı. 15 Haziran 2009 günü, Aziz Nikolaos’un vatanına olan yolculuğumu ASican Turizm’in katkılarıyla gerçekleştirdim.

Azizi ve kilisesini birlikte daha yakından tanıyalım…

Patara’da doğup, Myra’da piskoposluk yapmış olan Aziz Nikolaos’ın saygın dini kişiliği öldükten sonra “Aziz” mertebesine ulaşmasını sağlamıştır.

Avrupa’nın kuzey ülkelerinde çocukların koruyucusu ve sevindiricisi Noel Baba geleneği; Aziz Nikalaos inancıyla bütünleşerek, hem dini hem de popüler bir efsane haline gelmiştir. Onun, zor durumda olan çocukları koruyucu kişiliği, Noel zamanında çocuklara hediye getiren Noel Baba efsanesine dönüşmüş ve bu şekilde tanınmasına yol açmıştır.

Birçok çocuk gibi ben de küçükken Noel Baba’ya inananlardandım. Çocukluğumda, yılbaşında terasa konulan oyuncak ve kitap gibi hediyeler bu inancımı daha çok desteklerdi. Her yılbaşı akşamı, onun gelişini ve getireceği oyuncakları sabırsızlıkla beklerdim. Bir gün ailem, artık büyüdüğümü söyledi. Böylece, Noel Baba’nın benim için terasa bıraktığı oyuncaklar kesildi. Ben de, “büyümüş” biri olarak Noel Baba’ya ve oyuncaklarına veda ettim.

Azizin, çeşitli dillerde farklı adları vardır. Bunlar: Aziz Nikolaos, Santa Claus, Noel Baba, Papa-Baba’dır.

Aziz Nikolaos’a özellikle Doğu Akdenizli gemiciler saygı göstermiş; küçük-büyük bütün teknelere onun resmi veya ikonası asılmıştır. Denizciler sefere çıkarken birbirlerine: “Dümenini Aziz Nikolaos tutsun” demişlerdir. Bu dilekleri, söylendikçe bir gelenek halini almıştır. Denizcilerin Azizi olarak da anılır. Nikolaos, özellikle Ortodokslar için daha önemli bir Aziz olmuştur.

Aziz Nikolaos Kilisesi, Bizans sanat tarihinin önemli bir anıtıdır. Mimari üslubu ve süslemesiyle Orta Bizans döneminin en seçkin örneğidir. İ.S. 5. yüzyılda Myra’nın, (Demre) Likya eyaletinin başkenti ve Myra Başpiskoposu’nun da Anadolu’nun ikinci büyük din otoritesi olması, Aziz Nikolaos’un ölümünden sonraki zamanlarda şehrin saygınlığının artmasında büyük rol oynamıştır.

Öldükten sonra Demre’de gömülmüş ve adına bir kilise yaptırılmıştır. Bu devirde Azizin adına, İstanbul’da büyük bir kilise de inşa edilmiştir.

Noel Baba Kilisesi’nin Mimari Yapısı

Myra’daki bazilika, depremler ve şehre yapılan akınlar sonucu 8. yüzyılda büyük hasar görmüş, 9. yüzyıldaysa Kubbeli Kilise olarak yeniden inşa edilmiştir. Kilise, en önemli onarımını 11. yüzyılda geçirir. Duvar freskleri ve taban mozaiklerinin çoğu bu döneme aittir. Zaman içerisinde çeşitli sebeplerle tahrip olmuş kilisenin, diğer geniş kapsamlı onarımı 1862 yılında Rus Çarı 1. Nikolay tarafından gerçekleştirilmiştir.

Ana hatlarıyla, avluya açılan iki narteks (iç avlu), iki yan koridorun arasında yer alan kubbeli bir orta mekanla (naos), bema ve önündeki syntranonlu (koro basamakları) apsisten ibarettir. Dış narteks, 1862 yılındaki onarımda yeniden inşa edilmiştir.

Aziz Nikolaos’ın kemiklerinin bir kısmı 1087 yılında İtalyan tacirler tarafından Bari’ye kaçırılmıştır. Ancak acele ile götürülemediği anlaşılan bir kısım parçalarıysa Türkiye’de kalmıştır. Güney koridorunun, Azizin lahdini korumak için en uygun yer olduğu düşünülmekte; doğu köşesindeki nişin içinde Azizin lahdinin korunduğuna inanılmaktadır.

Müze ile ilgili genel bilgi

Adres: Noel Baba Müzesi Demre- ANTALYA

Antalya Müzesi Telefon: 0242 2385688-89

Mail: info@antalyamuzesi.gov.tr

Ziyaret Saatleri:
Nisan- Ekim 09.00-19.00
Kasım- Mart 08.30-17.00

Ören yeri haftanın her günü ziyarete açıktır ve giriş ücretlidir.

Figen Karaaslan Seyyahça © Kasım 2012