Noel- Christmas

Noel yaklaşıyor. Noel, Hristiyanlar için bayram diğer inananlar içinse renkli christmas pazarlar ve ışıklı caddeler demek. Bu yazıda Noel nedir? Noel ne zaman kutlanılır ve ne ifade eder bunlar hakkında bilgi vereceğim.

Noel (Christmas) Nedir ve Ne Zaman Kutlanır?

Noel, her yıl 25 Aralık tarihinde İsa’nın doğumunun kutlanıldığı bir Hristiyan bayramıdır. Eski takvimde günler, gün batımıyla yenilendiği için kutlamalar 24 Aralık akşamından (Noel arifesi) başlayarak ertesi güne kadar sürer.

Bazı mezheplerde Noel, farklı tarihlerde kutlanılır. Örneğin, Ortodokslar Noel’i, Jülyen takvimine göre kutlarlar.

Noel; Doğuş Bayramı, Kutsal Doğuş veya Milât Yortusu olarak da bilinir.

Köken

Noel kelimesinin kökeni Latince natalis (doğum) kelimesidir.
Bir diğer iddiaya göre Noel kelimesi, Galya dilinde (Keltçe) yeni anlamına gelen “noio” ile güneş manasına gelen “hel”in birleşmesiyle oluşmuştur ve “yeni güneş” anlamına gelmektedir.

Noel kelimesi, o dönemin putperest toplumunda yeni yılın başlangıcında yapılan şenliklere verilen isim olmuştur. Ayrıca Roma İmparatorluğu döneminde halk, mutlu bir olayı karşılamak ve kutlamak için, duygularını “noel, noel” diye bağırarak dile getirirdi.

Noel kelimesinin kökeni ile ilgili bir diğer açıklamaysa, Fransızca “haber” anlamındaki “nouvelle” kelimesinden geldiğidir. Noel ayrıca Almanca’da “kutsal gece” anlamındadır.
Günümüzde başta İngilizce konuşan coğrafya olmak üzere bazı batılı ülkelerde Noel anlamında kullanılan Christmas ve benzeri diğer kelimeler ise Yunanca Hristos (Mesih) ve Latince miss (yollanmış, gönderilmiş) kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur. “Yollanmış, gönderilmiş” kelimelerinin, İsa’nın Son Akşam Yemeği’ndeki son sözlerini sembolize ettiği düşünülmektedir.

Tarihçe
Hz. İsa’dan önce 

Antik çağlardan beri kutlana gelen Pagan ve Roma kış festivalleri olan Yule ve Saturnalia’daki uygulamalar, Noel’in kökenini teşkil etmektedir.

İsa (a.s.)

İsa’dan Sonra
Noel, Hristiyanlık’ta İsa’nın doğum günü olarak kutlanılır. İsa, Roma İmparatorluğu’nun Yahudiye eyaletinde kendisi de bir Yahudi olan Meryem’den dünyaya gelmiştir. İsa’nın, Hristiyanlık’ta ve İslamiyet’te tanrı tarafından, babasız olarak doğduğuna inanılır.

Soyu, üvey babası Yusuf’a göre tayin edilir. Buna göre soyu Davud peygambere dayanır.
İsa; Hristiyan inancında, “Tanrının oğlu” olarak kabul edilir. İnsan doğası ve tanrı doğası karışmazlar ve ayrılmazlar. İsa’nın doğumu, Hristiyan inancında tanrının yeryüzünde göründüğü gün anlamına gelmesi sebebiyle çok önemli bir gündür.
İsa’ın doğumundan Kitab-ı Mukaddes’te yalnızca Luka ve Matta İncil’lerinde bahsedilir.

 

Roma İmparatorluğu’nun Hristiyanlığı Kabul Etmesi 

Roma İmparatorluğu, Roma İmparatoru Büyük Konstantin’in M.S. 313 yılında Hristiyanlığı kabul etmesinden önce putperestti.

Roma İmparatorluğu’nda 25 Aralık, güneş tanrısının doğum günü olarak kabul ediliyordu. Roma İmparatorluğu’nda İsa’ın doğumu anısına kutlanan bayramlarla ilgili kayıtlara geçen en eski tarih, 325 ve 336 tarihleridir. Buna göre Noel bayramı, İmparator Büyük Konstantin’in saltanatının sonundan itibaren kutlanmaya başlanmıştır. M.S. 354 yılında Papa Liberius, 24 Aralık’ı 25 Aralık’a bağlayan geceyi İsa’nın doğum günü olarak ilan etmiştir.

Aralarında, Ermeniler’in de olduğu Doğu Hristiyanlarıysa, 6 Ocak tarihini üçüncü yüzyıldan itibaren İsa’nın doğumu olarak kutlamaya başlamıştır.

Günümüzde Noel Kutlamaları

Günümüzün Noel kutlamalarında genellikle, İsa’nın doğumunun canlandırıldığı oyunlar sahnelenir, çam ağaçları süslenir, ışıklı ev, bahçe, cadde süslemeleri yapılır, hediyeler alınır ve tebrik kartları verilir. Noel arifesinde, Noel Baba’nın gelişi simgesel olarak canlandırılır. Yaygın Noel temaları; iyi niyet, sevecenlik ve ailenin birlikte zaman geçirmesi olarak sıralanabilir.

Noel, her yıl dünyadaki Hristiyanların çoğunluğu tarafından 25 Aralık’ta kutlanır. Kutlamalar 24 Aralık’ta Noel arifesiyle başlamış olur ve bazı ülkelerde, 26 Aralık akşamına kadar devam eder. Hristiyanların çoğunlukta olduğu ülkelerde Noel tatili, yeni yıl tatiliyle birleştirilir.

Ermeni Kilisesi gibi bazı Doğu Ortodoks Kiliseleri, Jül Sezar takvimine göre 25 Aralık’a denk gelen 6 Ocak’ı Noel olarak kutlarlar.

Türklerde Noel Ağacı

” Hıristiyanların İsa’nın doğuşu olarak kutladığı Noel bayramı, paganlığa inanan Türklerin eskiden kutladığı “yeniden doğuş” bayramıdır. Türklerin, tek Tanrılı dini benimsemelerinden önceki inançlarına göre, yeryüzünün tam ortasında bir AKÇAM ağacı bulunuyordu ve bu ağaca; hayat ağacı deniliyordu. Bu ağacı, motif olarak bizim bütün halı, kilim ve işlemelerimizde görebiliriz.

Türkler için güneş büyük bir öneme sahipti. Paganlığa inanan Türklerin inanışlarına göre gecelerin kısalıp, gündüzlerin uzamaya başladığı 22 Aralık’ta gece gündüzle savaşırdı. Uzun bir savaştan sonra gün, geceyi yenerek zafer kazanırdı. İşte bu güneşin zaferi yani yeniden doğuşu, büyük şenliklerle AKÇAM ağacı altında kutlanılırdı.
Güneşin yeniden doğuşu, yeni bir doğum olarak algılanılırdı. Bu yüzden bu bayrama NARDUGAN adı verilirdi.
(Nar: Güneş, Tugan, Dugan: Doğan) Doğan güneş.

Pagan Türkler, güneşi geri verdiği için Tanrı Ülgen’e dualar ediliyordu. Dualar Tanrıya gitsin diye ağacın altına hediyeler konuluyor, dallarına bantlar bağlanarak o yıl için dilekler dileniyordu. Bu bayram için, evler temizleniyor, güzel giysiler giyiliyor, ağacın etrafında şarkılar söylenip oyunlar oynanılıyordu. Yaşlılar, büyük babalar, nineler ziyaret ediliyor, tüm aile bireyleri bir araya gelerek birlikte yemek yeniliyordu.

Bayram, aileyle ve dostlarla bir araya gelerek kutlanırsa; ömrün çoğalacağına ve bunun uğur getireceğine inanılırmış.

Akçam ağacı yalnız Orta Asya’da yetişiyordu. Bu yüzden bu kutlamanın, Türklerden Hunlara geçtiği ve Hristiyanların; Hunların Avrupa’ya gelişinden sonra, kutlamaları onlardan görerek aldıkları söyleniyor.

Çam süsleme ise ilk 1605’te Almanya’da görülüyor, oradan Fransa’ya geçiyor.

Sümerolog: Dr. Muazzez İlmiye Çığ

Sosyal Hayatta Noel

Birçok ülkede, iş dünyasında, okullarda ve toplumsal hayatta Noel partileri verilmektedir. Bu partilerin çoğu dinsel amaçlı değildirler.

Dini Noel törenleri ve adetleri arasında İsa’nın doğum hikâyesinin anlatılması ya da canlandırılması, dini grupların, çevre evlere ziyarete gidip Noel şarkıları söylemeleri, gönüllülerin yardım parası toplaması ve kiliseler için çalışmaları sayılabilir.

Noel günü veya Noel arifesinde, her ülkede veya kültürde kendine özgün özel bir yemek ya da şölen hazırlanır. Bazı bölgelerde, özellikle Doğu Avrupa’da, bu aile şölenlerinden önce bir süre oruç tutulur. Birçok ülkede, ziyaretçilere şekerleme ikram etmek veya hoş sürprizler yapmak Noel kutlamasının bir parçasıdır.

İnsanların ailelerine ve arkadaşlarına “Mutlu Noeller” ifadesi içeren kartlar yollamaları Noel’de çokça rastlanan adetlerdendir. Hristiyan olmayanlar veya Noel’i kutlamayanlar arasında “Mutlu Tatiller” mesajları bu tatil döneminde daha yaygın olarak kullanılmaktadır.

Hangi Ülkede Noelde Ne Denilir?

• Ermeni Gregoryen Kilisesi Mensupları: Türkiye’deki en büyük Hristiyan grup olan Ermeniler, Noel’i 6 Ocak tarihinde kutlarlar.
Tebrik şekli: “Krisdos Dzınav yev haydnetsav!” (Mesih doğdu ve belirdi) ve “Orhnyal e Dzınuntı yev Haydnutyunı Krisdosi!” (Mesih’in doğuşu ve belirişi mübarektir) veya Mutlu Noeller!
• Rum Ortodoks Kilisesi Mensupları: Rumlar Noel’i 25 Aralık tarihinde kutlarlar. Tebrik şekli: “Kala Hristuyenna!” (Mesih’in doğumu kutlu olsun) “Καλά Χριστούγεννα” veya Mutlu Noeller!
• Süryani Kilisesi Mensupları: Süryaniler Noel’i 25 Aralık tarihinde kutlarlar. Tebrik şekli: Mutlu Noeller!
• Katolik Kilisesi Mensupları: Levantenler Noel’i 25 Aralık tarihinde kutlarlar. Tebrik şekli: Mutlu Noeller!

Alıntı